Skąd wiesz, że masz zapłacić karę umowną? Czy musi to wynikać z umowy? Jeżeli Tobie dłużnik ma zapłacić karę umowną to od kiedy naliczysz odsetki i kiedy możesz ewentualnie potrącić wierzytelność z tytułu kar z innymi należnościami które Ty jesteś zobowiązany zapłacić?
Dziś kolejny wpis z cyklu 11 rzeczy…. . Tym razem o wymagalności kary umownej, jaki ma wpływ na możliwość potrącenia i o czym musisz pamiętać przy jej określaniu.
Wymagalność kary umownej
Jakiś czas temu, w moim poprzednim wpisie w temacie wymagalności kary umownej, opowiadałam o tym, co zrobić w sytuacji kiedy w umowie nie mamy określonego terminu zapłaty kary umownej.
Pisałam, że w takim przypadku konieczne jest to, żeby wezwać dłużnika do zapłaty wyznaczając mu odpowiedni termin.
Dziś opowiem Ci o znanym mi przypadku, kiedy brak terminu płatności kary umownej może realnie wpływać na sposób w jaki wykonujemy umowę łączącą nas z kontrahentem i nasze z nim rozliczenia.
Przykład: Wyobraź sobie umowę o roboty budowlane polegającą na wykonaniu 30 m chodnika wraz z 10 m kw. trawnika. Wykonawca miał skończyć całość robót do 30 czerwca 2015. Roboty zakończył 15 lipca 2015, zostały odebrane, wystawiona została faktura na kwotę 60.000 zł.
W umowie strony ustaliły, że zamawiającemu przysługuje od wykonawcy kara umowna w wysokości 1% wartości umowy za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu umowy.
Strony również ustaliły, że zamawiający ma możliwość potrącania należnych mu wierzytelności z tytułu kar umownych z wierzytelnościami za wykonanie robót.
Zamawiający, z racji opóźnienia w wykonaniu robót obliczył wartość kar umownych zgodnie z umową. W piśmie kierowanym do wykonawcy, zamawiający złożył oświadczenie o tym, że przysługują mu kary umowne z racji opóźnienia i że potrąca je z wierzytelnością z faktury za wykonane prace.
Wykonawca w odpowiedzi na pismo zamawiającego oświadczył, że nie zgadza się z treścią oświadczenia oraz, że uważa je za nieskuteczne.
Wykonawca miał rację. Pytanie dlaczego?
Do złożenia skutecznego oświadczenia o potrąceniu nie jest potrzebna zgoda adresata takiego oświadczenia. Nie ma więc znaczenia, to, że druga strona sprzeciwia się potrąceniu.
Będzie miało to znaczenie, gdyby strony wykluczyły w umowie możliwość potrącenia wzajemnych roszczeń. W tej sytuacji było wręcz odwrotnie. Strony sprecyzowały tą możliwość w umowie.
Kiedy potrącenie wierzytelności pieniężnych będzie skuteczne?
- jeżeli dwie strony będą wobec siebie jednocześnie dłużnikami i wierzycielami
- obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem
W naszym przykładzie zabrakło wymagalności wierzytelności z tytułu kar umownych.
Zamawiający nie wezwał wykonawcy do zapłaty kar umownych, których mógł zażądać.
Roszczenie z tytułu kar umownych nie stało się wymagalne, co w praktyce oznacza, że nie powstał obowiązek ich zapłaty przez wykonawcę.
W ten sposób wykonawca utrudnił sobie wykonanie umowy. Mógł w niej określić termin płatności kar umownych, wtedy stałyby się wymagalne bez wzywania wykonawcy do zapłaty, a jego oświadczenie o potrąceniu złożone po dacie płatności kar umownych i po dacie płatności należności z faktury byłoby skuteczne.
Jeżeli zastrzegasz w umowie możliwość obciążenia drugiej strony karami umownymi sprawdź jak i czy jest określony moment, kiedy druga strona ma je obowiązek zapłacić.
Jeżeli to Ty możesz być zobowiązany do zapłaty kar umownych, korzystniej będzie dla Ciebie gdy termin ich zapłaty nie będzie wynikał z umowy.
Wtedy druga strona będzie Cię musiała wezwać do zapłaty. Odsetki będą biegły dopiero od dnia następnego po dniu kiedy upłynął termin do zapłaty wyznaczony w wezwaniu.
W przypadku jak termin zapłaty kar umownych będzie oznaczony w umowie, odsetki będą biegły niezależnie od wezwania. Jest to więc sytuacja mniej korzystna dla zobowiązanego z tytułu kar umownych.
Jeżeli masz jakiekolwiek pytania odnośnie umów i kar umownych i nie wiesz czy Twoja umowa odpowiednio zabezpiecza Twoje interesy – wejdź na stronę www.bezpiecznaumowa.kacprzyk-bojaryn.pl, wypełnij krótki formularz i dowiedz się czy Twoja umowa jest bezpieczna.
Zapraszam też do lektury poprzednich wpisów dotyczących kar umownych,a także całego cyklu 11 rzeczy, o których musisz pamiętać przy zawieraniu umów B2B.
Poniżej linku do poprzednich wpisów:
- Tu znajdziesz informacje na temat dlaczego warto zawierać umowę na piśmie.
- W tym miejscu opowiadam co warto sprawdzić zanim zawrze się umowę.
- Ten wpis jest o tym jak istotny jest adres Twojego kontrahenta w umowie.
- A tutaj przeczytasz o tym co daje ustanowienie pełnomocników do wykonywania umów.
- I jeszcze link do wpisu o tym dlaczego warto rozróżniać zwłokę od opóźnienia przy wykonywaniu umów.
{ 8 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
witam mam takie pytanko odnosnie zarowno kar umownych jak i odbioru robot. Jako podwykonawca wykonywalam dla Wykonawcy usluge budowlana a konkretnie zagospodarowanie placu wokol budynku tj.ukladanie kostki itp . Wykowca ma odebrana usluge od Inwestora konkretnie od Gminy gdyz to z zamownien publicznych a mi nie chce odebrac uslugi wymyslajac jakies malo znaczace usterki a pozniej gdy te usterki zostały usuniete zaslaniajac sie pogoda . Co w takiej sytuacji mam zrobic -bo inwestycja w listopadzie została zgloszona do odbioru przez miesiac nikt sie nie pofatygowal a dopiero w styczniu teraz warunki pogodowe sa zle dodam ze Wykonawca mial odbior w dniu 13.12.2016 prosze o podpowiedz
Pani Emilio, zapraszam do kontaktu bezpośredniego aby wyjaśnić sytuację i Pani doradzić. Nie udzielam porad prawnych w komentarzach.
Pozdrawiam serdecznie!
MB
Nie do końca jest tak jak pani pisze – dla skuteczności potrącenia wystarczy by wymagalna była wierzytelność podmiotu który korzysta z potrącenia, nie muszą być wymagalne obie wierzytelności.
Pani Anno,
to nie do końca jest tak, że ja tak piszę:)
Wymóg wymagalności obu wierzytelności przedstawianych do potrącenia wynika z KC: Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. (art.498k.c.)
„obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem”
Czy jeżeli termin płatności z jakiejś faktury nie upłynął jeszcze,to czy może Pani dochodzić należności przed sądem? Nie – bo powództwo będzie przedwczesne.
Czy taka wierzytelność jest wymagalna? Nie,stanie się taka dopiero w pierwszym dniu po upływie terminu płatności.
Pozdrawiam serdecznie!
Proszę Pani, nie mogę oprzeć się pokusie zajęcia stanowiska na temat poruszony przez Panią. Orzecznictwo (SN) prezentuje stanowisko odmienne od tego, co Pani napisała. Wezwania do zapłaty kary umownej nie są konieczne, zaś wymagalność zapłaty kary powstaje z dniem określonym w umowie jako dzień spełnienia świadczenia zabezpieczonego tą karą, np. dzien zakończenia robót oznaczony na 15 maja 2018 r. zaś roboty zakończono w dniu 30 maja 2018 r., daje to prawo do naliczenia kary umownej za 15 dni z możliwością natychmiastowej kompensaty. Jest to tendencja orzecznicza dośc intensywna i już ugruntowana. Proszę nie wprowadzać w błąd. Nie ma konieczności wysyłania wezwań, wystarczy oświadczenie o potrąceniu z wyszczególnieniem zdarzeń stanowiących podstawę prawną, czyli podstawę i kwotę kary i podstawe i kwotę kompensaty. Pozdrawiam. Sędzia SA w (…).
Dziękuję za komentarz.
Diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach. Przykładowo, w tym w tym jak sformułowana jest umowa, czego dotyczy kara umowna. Co np. w przypadku jak jest postanowienie w umowie, że „zamawiający może naliczyć karę umowną albo może „żądać kary umownej”, które są bardzo często spotykane w umowach.
Wpis jest efektem moich doświadczeń sądowych i pozasądowych, które są różne.
Im dłużej jestem prawnikiem tym mniej jestem pewna, tego czego mogę spodziewać się na sali sądowej,niezależnie od ugruntowanej linii orzeczniczej. Zbyt często spotykam się z podejściem takim, że jak sądowi pasuje jakaś linia orzecznicza to się nią podeprze w wyroku, a jak nie pasuje, to powie, że nie jest orzecznictwem związany. Łatwiej,jako prawnikowi żyłoby mi się w świecie, gdzie zawsze mogłabym polegać na ugruntowanej linii orzeczniczej.
A skoro tak nie jest, to lepiej sobie pomóc,jak można.
Wezwanie do zapłaty lub wysłanie noty księgowej z naliczeniem kar umownych i wyznaczeniem terminu nie jest uciążliwą czynnością, a prostuje ewentualne spory co do wymagalności kary umownej.
Pozdrawiam serdecznie!
MB
Witam,
zaintrygował mnie wpis p. Jana – Sędziego SA- czy mogłabym prosić o takie orzeczenia SN? Może autorka bloga takie zna?
bo ja się osobiście z nimi nie spotkałam i opowiadam się za poglądem przedstawionym przez Panią – a więc w przypadku braku umownego zapisu co do terminu płatności kar umownych to konieczne jest wezwanie (uchwała SN III CZP 76/14).
pozdrawiam
Nie spotkałam się z takim podejściem na sali sądowej, jakie przedstawił p. Jan. Nie dysponuję też wiedzą w zakresie orzecznictwa wg tego poglądu. Wydaje mi się, że czasem większa ostrożność co do wymagalności roszczenia w tym zakresie nie zaszkodzi i odpowiednie wezwanie wysłane do dłużnika ułatwi późniejsze potrącanie ew. roszczeń a także wyprostuje kwestie odsetek.